25. rocznica wizyty św. Jana Pawła II w Sosnowcu

Gdyby zapytać, jakie było najważniejsze wydarzenie, w ciągu kilkudziesięciu lat istnienia sosnowieckiej diecezji z pewnością znajdą się osoby, które powiedzą: wizyta św. Jana Pawła II w Sosnowcu. W tym roku diecezja będzie celebrować 25. rocznicę tego zaledwie kilkugodzinnego wydarzenia, które na jednym placu zgromadziło ponad 300 tys. osób. Jubileuszowe obchody diecezjalne połączone będą w tym roku z ingresem bp. Artura Ważnego do Bazyliki Katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu. Uroczystości odbędą się 22 czerwca.

Przed 25 laty w Sosnowcu odbyła się Liturgia Słowa, a papież wygłosił homilię o potrzebie ludzi prawego sumienia oraz ukoronował wizerunek Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy czczony w Jaworznie na Osiedlu Stałym. Odbyła się również modlitwa za Kościół sosnowiecki przez wstawiennictwo jego patronów – św. Brata Alberta i św. Rafała Kalinowskiego. Z wiernymi w Sosnowcu spotkał się 14 czerwca w ramach swojej VII pielgrzymki do Polski i 87. podróży zagranicznej.

Papieska pielgrzymka miała miejsce od 5 do 17 czerwca 1999 i była najdłuższą podróżą apostolską do Ojczyzny. Z Janem Pawłem II Polacy świętowali wówczas 1000-lecie powstania pierwszych struktur kościelnych, 1000-lecie kanonizacji św. Wojciecha oraz zamknięcie II Synodu Plenarnego.

Papież odwiedził 23 miejscowości. Były to: Gdańsk, Sopot, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń, Ełk, Wigry, Augustów, Siedlce, Drohiczyn, Warszawa, Sandomierz, Zamość, Radzymin, Łowicz, Sosnowiec, Kraków, Stary Sącz, Wadowice, Gliwice, Częstochowa.

14 czerwca około 17:05 papież odleciał śmigłowcem z Łowicza do Sosnowca. Po zakończeniu wizyty w Sosnowcu papież wylądował helikopterem o 21:00 na krakowskich Błoniach. Już w Sosnowcu w czasie spotkania z wiernymi Jan Paweł II miał gorączkę. Następnego dnia ze względu na zły stan zdrowia papieża liturgie w Krakowie i Gliwicach poprowadzili kard. Angelo Sodano, sekretarz stanu i kard. Adam Joseph Maida, metropolita Detroit.

W czasie spotkania w Sosnowcu papież uwrażliwiał na fakt, że „zmieniają się czasy, zmieniają się ludzie i okoliczności, rodzą się nowe problemy. Kościół nie może tych zmian nie dostrzegać, nie może nie podejmować wyzwań, jakie pojawiają się wraz z nimi. Człowiek jest pierwszą i podstawową drogą Kościoła, drogą jego codziennego życia i doświadczenia, posłannictwa i trudów. Dlatego Kościół naszej epoki musi być świadomy zagrożeń. Świadomy wszystkiego, co wydaje się być przeciwne temu, aby życie ludzkie stawało się co raz bardziej ludzkie”.

Papież przypomniał również, że nie jest to jego pierwsza wizyta w Sosnowcu.

- Dzisiejsze spotkanie wywołuje w mojej pamięci wspomnienie tych uroczystości, które przeżywaliśmy tu, w Sosnowcu, w maju 1967 roku. W kościele Wniebowzięcia  Najświętszej Maryi Panny – dzisiejszej katedrze – przy udziale Prymasa Tysiąclecia oraz innych biskupów polskich celebrowaliśmy wówczas obchody milenijne. To były trudne czasy - powiedział Jan Paweł II.

Obchody milenijne w Sosnowcu leżącym w diecezji częstochowskiej miały miejsce 20 i 21 maja 1967 r. To o nich wspominał św. Jan Paweł II w 1999 r. Wówczas na zaproszenie biskupa miejsca Stefana Bareły, ordynariusza częstochowskiego, do Sosnowca przybyli przedstawiciele Episkopatu Polski. Uroczystości tysiąclecia chrześcijaństwa były połączone ze świętowaniem 40-lecia diecezji częstochowskiej.

„Jako Obywatel Polski Ludowej i mieszkaniec Sosnowca protestuję przeciwko przyjazdowi Księdza Biskupa do naszego miasta. (…) Nasze miasto zamieszkują ludzie pracy, a Wy nigdy nie mieliście nic wspólnego z tym ludem. Dziwię się bardzo, że tak nagle zapałaliście chęcią odwiedzić ten lud w większości niewierzący i niepraktykujący” - pisał pan Rosół B. w jednym z 300 listów protestacyjnych, które przyszły do kurii diecezjalnej w Częstochowie przeciwko organizacji obchodów milenijnych w Sosnowcu. Oprócz zamieszek i okrzyków „Precz z Wyszyńskim” bojówkarze skuli grubym łańcuchem i dwoma potężnymi kłódkami bramę kościoła pw. Wniebowzięcia NMP.

Po zakończeniu homilii papież konował wizerunek NMP Nieustającej Pomocy czczonej w Jaworznie na Osiedlu Stałym.

- Jaworzno specjalnie czekało, czekało ze swoim obrazem Matki Bożej, aż ich biskup zostanie papieżem, i wtedy go ukoronowali - powiedział św. Jan Paweł II.

Mieszkańcy Osiedla Stałego od 1958 r. starali się o budowę kościoła. Wszystkie pisma spotykały się z odmową władz państwowych. Gdy arcybiskupem metropolitą krakowskim był Karol Wojtyła, ks. Józef Lenda otrzymał na podstawie umowy notarialnej dożywocia budynki przy ulicy Katowickiej. Budowle zostały zaadoptowane do celów kościelnych, co spotkało się z negatywną reakcją władz. Samodzielna parafia została erygowana dopiero przez następcę Wojtyły - kard. Franciszka Macharskiego.

Decyzję o koronacji jaworznickiego wizerunku podjął sam papież św. Jan Paweł II z pominięciem Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, co skróciło czas załatwiania sprawy do kilku miesięcy, zamiast zwyczajowych kilku lat. Intronizacja ukoronowanego obrazu nastąpiła 27 czerwca 1999 r. Tym samym w święto NMP Nieustającej Pomocy w tym roku minie dokładnie ćwierć wieku od tamtego wydarzenia. Dzień ten we wszystkich parafiach w Jaworznie obchodzony jest w randze uroczystości i ma pierwszeństwo nawet przed niedzielą.

Karol Wojtyła jako biskup krakowski wielokrotnie bywał na terenach, które później włączono do diecezji sosnowieckiej. W 1957 r. wraz z kard. Stefanem Wyszyńskim i biskupem częstochowskim Stefanem Barełą ozdobił koronami papieskimi figurę NMP Anielskiej z Dzieciątkiem, patronkę miasta Dąbrowy Górniczej i Zagłębia Dąbrowskiego.

Najczęściej jednak bywał w Jaworznie. Było to prawie 40 razy w latach 1960-1978. W jaworznickim dekanacie wchodzącym w skład archidiecezji krakowskiej w czasie swojego krakowskiego pontyfikatu czterokrotnie dokonał wizytacji oraz bierzmował 3580 osób. Ostatni raz był na Osiedlu Stałym 28 kwietnia 1978 na pierwszej nowennie do Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Kolejna wizyta była zaplanowana na listopad 1978 r. Miało to być poświęcenie dolnego kościoła w parafii pw. św. Wojciecha i św. Katarzyny w Jaworznie, jednak Karol Wojtyła kilka dni wcześniej został papieżem.

Mikołaj Wójtowicz

opracowano na podstawie:

red. ks. Paweł Brańka, Jacek Witaliński, „Zostałeś w naszych sercach. Jan Paweł II, Sosnowiec 14 czerwca 1999, Watykan 2 kwietnia 2005”, wyd. Komitet organizacyjny wizyty Jana Pawła II w Sosnowcu przy Kurii Diecezjalnej, Sosnowiec 2005

Czesław Ryszka, „Prymas na trudne czasy”, wyd. Edycja św. Pawła, Częstochowa 2001

red. Przemysław Dudzik, ks. Lucjan Bielas i inni, „Do was przybywam. Biskup i kardynał Karol Wojtyła w Jaworznie”, wyd. Urząd Miejski w Jaworznie, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2006

oprac. Gabriel Turowski, red. Jolanta Sosnowska, „Jan Paweł II dzień po dniu. Ilustrowane kalendarium Wielkiego Pontyfikatu 1978-2005. tom 2”, wyd. Biały Kruk, Kraków 2005

oprac. ks. Marcin Kruszak, „Informator jubileuszowy Diecezji Sosnowieckiej w 30. rocznicę powstania 1992-2022”, wyd. Kuria Diecezjalna w Sosnowcu, Sosnowiec 2022

„Miłość i Miłosierdzie. VII pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski. Bóg jest miłością. 5 - 17 czerwca 1999”, wyd. Polskie Radio SA, Warszawa 2008