Olkusz: poświęcenie odrestaurowanych organów

Data dodania: 2018.10.08

7 października w Olkuszu miała miejsce wyjątkowa uroczystość. Po trzyletnim okresie renowacji, rozpoczętej w 2015 roku, miało miejsce poświęcenie i pierwsze publiczne zaprezentowanie przywróconych do świetności, odrestaurowanych, ponad czterystuletnich Organów Hansa Hummla i Jerzego Nitrowskiego w bazylice św. Andrzeja. Poświęcenia organów dokonał Ksiądz Biskup Grzegorz Kaszak, podczas Mszy Św., sprawowanej pod jego przewodnictwem. Kierownictwo artystyczne nad oprawą muzyczną tej Liturgii objął dr hab. Krzysztof Urbaniak.

Wśród gości uroczystości znaleźli się m.in. wicepremier Beata Szydło, minister Andrzej Adamczyk, posłowie i senatorowie, wojewoda małopolski Piotr Ćwik, władze Olkusza i powiatu olkuskiego, a także goście z kraju i zagranicy – zwłaszcza z Niemiec i Holandii, których powitał proboszcz miejsca ks. Mieczysław Miarka. .

"Nasza parafia jest wdzięczna, że dzięki Państwa wsparciu wspaniały dar konserwacji organów był możliwy" – powiedział proboszcz. "Kiedy Jerzy Nitrowski kończy budowę organów katedry gnieźnieńskiej, czyni zadość poleceniu arcybiskupa Macieja Łubieńskiego, który stwierdził, że bez organów kościół jest niemy. Jerzy Nitrowski z pewnością pamiętał wówczas zaczęte jeszcze przez swojego nauczyciela Hansa Hummla organy olkuskie, których budowę kończy w 1633 roku u progu swojej kariery. Poprzez dzisiejszy akt poświęcenia organów po trwającej trzy lata konserwacji, my także pragniemy przywrócić bazylice św. Andrzeja w Olkuszu głos jej ponad czterystuletnich organów, których brzmienie towarzyszyło kilkudziesięciu pokoleniom olkuszan. To wspaniałe dzieło, przez kolejne pokolenia służyć będzie liturgii oraz musica sacra, gromadzić wokół siebie ludzi sztuki, stanowić trwały ślad troski o materialne dziedzictwo kulturowe Polski i przecierać szlaki dla dalszych podobnych konserwacji" – mówił ks. Miarka.

Pasterz diecezji sosnowieckiej podczas kazania powiedział m.in., że na zakończenie ostatniej wieczerzy Jezus modlił się, śpiewając Psalmy wraz ze swoimi uczniami. "Jego postawa jest dla nas wzorem do naśladowania, zaproszeniem do wielbienia Pana Boga przez śpiew; wspólny śpiew ma jeszcze jedną wspaniałą własność: jednoczy i pięknie buduje wspólnotę" – mówił Biskup przypominając, że śpiewać bardzo lubił także św. Jan Paweł II.

"Dziś poświęcamy Panu Bogu odrestaurowane najstarsze organy w Polsce, wykonane w latach 1611-1633 przez Hansa Hummla, wybitnego niemieckiego organmistrza oraz jego ucznia Jerzego Nitrowskiego – oddajemy do użytkowania na chwałę Pana Boga i ku pożytkowi człowieka, ponieważ dobra muzyka kościelna jest balsamem dla obolałego ludzkiego ducha, koi rany, umacnia, wznosi ducha na wyżyny Nieba. (…) Teraz swoim anielskim tonem będą mogły spełniać zadanie, do realizacji którego zostały przeznaczone: będą nastrajać wiernych do modlitwy oraz pomagać im w zanoszeniu błagalnych i dziękczynnych wezwań przed tron Boga Wszechmogącego. (…) Kościół Katolicki w Polsce po raz kolejny przyczynił się do zachowania dziedzictwa narodowego dla przyszłych pokoleń Polaków" – dodał Biskup.

Projekt renowacji, na rzecz którego zawiązało się Stowarzyszenie na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla w Olkuszu z dr hab. Krzysztofem Urbaniakiem, był finansowany z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz przez wspólnotę parafii św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu oraz przez prywatnych mecenasów, w tym Fundację Hermann-Reemtsma Stiftung z Hamburga. W ideę konserwacji instrumentu aktywnie włączyło się Stowarzyszenie Baltisches Orgel Centrum z Niemiec. Z pieniędzy naszych Dobrodziejów zostały opłacone prace konserwatorskie prowadzone przez holenderski warsztat organmistrzowski Flentrop Orgelbouw oraz krakowski warsztat konserwatorski Modulus (Marcina Chmielewskiego).

"Wszystkim, dzięki którym mamy przepięknie brzmiące, odrestaurowane organy Hansa Hummla w Olkuszu mówię, staropolskim zwyczajem: Bóg zapłać. Niech sam Bóg będzie dla Was nagrodą, a olkuskie organy niech wydają same piękne dźwięki na jeszcze większą cześć i uwielbienie Pana Boga, dostarczając wzruszeń, miłych doznań słuchowych każdemu człowiekowi, który będzie miał okazję posłuchać ich brzmienia" – powiedział Biskup.

Przed i w czasie Mszy św. o muzyczne doznania zadbali wybitni artyści: Krzysztof Urbaniak (Łódź, Kraków) – organy, kierownictwo artystyczne; Joanna Radziszewska (Kraków) – sopran; Marta Wróblewska (Białystok) – sopran; Piotr Zawistowski (Białystok) – bas; Łukasz Mosur (Łódź) – organy; Teresa Piech (Kraków) – skrzypce barokowe; Justyna Skatulnik (Kolonia) – skrzypce barokowe, altówka barokowa; Thomas Eriedlaender (Drezno) – kornet; Alexander Brungert (Kolonia) – puzon barokowy; Schola Cantorum Katedry Organów i Muzyki Kościelnej Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Rafał Maciejewski (Łódź) – kantor, kierownictwo scholi. Przyjazdy artystów w tym dniu opłaciło Stowarzyszenia na Rzecz Historycznych Organów Hansa Hummla i Jerzego Nitrowskiego.

"Dzięki pracy wielu rąk niezwykłe dzieło świata muzyki i budowy instrumentów zostało obudzone do nowego życia. Najstarsze, tak kompletnie zachowane organy w Polsce i jednocześnie najlepiej zachowane wielkie organy epoki późnego renesansu w Europie. Fundacja Hermann-Reemtsma Stiftung z Hamburga pragnie wyrazić swoją radość w faktu, że mogła się przyczynić do zachowania tego cennego obiektu dziedzictwa kulturowego. Dziękujemy wszystkim, którzy swoją pracą włączyli się w proces konserwacji olkuskich organów oraz tym, którzy poprzez swoją odwagę i wsparcie tę konserwację umożliwili. Bez Jerzego Nitrowskiego rozpoczęte przez Hansa Hummla organy nie zostałyby ukończone w tej jakości. Można powiedzieć, że dzieło to było siedemnastowieczną polsko-niemiecką koprodukcją. Konserwacja olkuskich organów w XXI wieku była nawet kooperacją europejską prowadzoną pod polskim kierunkiem. Na szczęście język muzyki jest uniwersalny, wybrzmiewa on ponad granicami państw, dlatego pomimo niewystarczającej znajomości języka polskiego odważyliśmy się podążyć za głosem organów do Olkusza" – mówił przedstawiciel fundacji.

8, 9 i 10 października w olkuskiej bazylice, o godz. 19.00, organy H. Hummla i J. Nitrowskiego zabrzmią w ramach XIX Międzynarodowych Olkuskich Dni Muzyki Organowej i Kameralnej.

Tekst i FOTO: Tomasz Wilczyński