"Wierzę w Ducha Świętego…" - katecheza

W Roku Wiary rozważamy kolejne jej filary opierając się na artykułach Wyznania Wiary. Dotychczasowe rozważania dostępne są w zakładce "KATECHEZA". Kolejne z rozważań - o Duchu Świętym opracował ks. Michał Knapik.

CZĘŚĆ KATECHIZMOWA (KKK 683-1065)

Gdy pytamy o wiarę w Chrystusa, gdy szukamy Jezusa, wtedy z niezawodną pomocą przychodzi Duch Święty – trzecia Osoba Trójcy Świętej, Ten, bez Którego "nikt nie może powiedzieć: Panem jest Jezus" (1 Kor 12, 3). Inicjacja wiary w człowieku jest niemożliwa bez działania Ducha Świętego. Człowiek ochrzczony otrzymuje nowe życie od Ojca, który jest Źródłem, w Synu, który je ofiarowuje, przez Ducha Świętego, który udziela je osobowo i wewnętrznie. Duch Święty działa z Ojcem i Synem od początku, jednak został On objawiony dopiero w czasach ostatecznych przez przyjście Chrystusa, czyli Wcielenie Boga. Wtedy Duch Święty został też wylany na wspólnotę wierzących, czyli Kościół, który poznaje Trzecią Osobę Trójcy Świętej:

- w Pismach natchnionych przez Niego – w Słowie Bożym,

- w Tradycji, czyli żywym przekazie prawd wiary, której zawsze aktualnymi świadkami są Ojcowie Kościoła;

- w Nauczycielskim Urzędzie Kościoła, któremu On asystuje, zgodnie z obietnicą Chrystusa;

- w sakramentach, w których przez słowa i symbole Duch Święty jednoczy nas z Chrystusem;

- w modlitwie, w której wstawia się za nami;

- w charyzmatach i urzędach, które budują Kościół;

- w znakach życia apostolskiego i misyjnego;

- w świadectwie świętych, w którym ukazuje swoją świętość i kontynuuje dzieło zbawienia.

Duch Święty jest imieniem własnym Tego, którego wielbimy i któremu oddajemy chwałę wraz z Ojcem i Synem. Pojęcie "Duch" - z hebrajskiego słowa Ruah, oznacza tchnienie, powietrze, wiatr.

OKREŚLENIA DUCHA ŚWIĘTEGO:

1. "Paraklet", co dosłownie oznacza: "Ten, który jest wzywany przy czymś" ad-vocatus (J 14,16.26; 15,26; 16,7). "Paraklet" tłumaczy się zazwyczaj jako "Pocieszyciel"; Jezus jest pierwszym Pocieszycielem. Chrystus nazywa Ducha Świętego "Duchem Prawdy" (J 16,13).

2. Duch obietnicy (Ga 3,14; Ef 1,13), Duch przybrania za synów (Rz 8,15; Ga 4,6), Duch Chrystusa (Rz 8,11), Duch Pana (2 Kor 3,17), Duch Boży (Rz 8,9.14; 15,19; 1 Kor 6,11; 7, 40); św. Piotr: Duch chwały (1 P 4,14).

SYMBOLE DUCHA ŚWIĘTEGO:

1. Woda. W chrzcie jest skutecznym znakiem sakramentalnym nowego narodzenia w Duchu Świętym. Duch jest więc także w sposób osobowy Wodą żywą, która wypływa z boku Chrystusa ukrzyżowanego (Por. J 19,34; 1 J 5,8; J 4,10-14; 7,38; Wj 17,1-6; Iz 55,1; Za 14,8; 1 Kor 10,4; Ap 21,6; 22,17.)

2. Ogień. Energia dzieł Ducha Świętego. Jezus powiedział: "Przyszedłem rzucić ogień na ziemię, i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął" (Łk 12,49). W postaci języków "jakby z ognia" Duch Święty spoczywa na uczniach w dzień Pięćdziesiątnicy(Dz 2,3-4). Symbolika ognia jest jedną z najlepiej wyrażających działanie Ducha Świętego. "Ducha nie gaście" (1 Tes 5,19).

3. Obłok i światło. Nierozłączne symbole w objawieniach Ducha Świętego. Duch Święty zstępuje na Maryję Dziewicę i osłania Ją "swoim cieniem", by poczęła i urodziła Jezusa (Łk 1,35). To On zjawia się na Górze Przemienienia: "zjawił się obłok i osłonił ich" - Jezusa, Mojżesza, Eliasza, Piotra, Jakuba i Jana, a z obłoku odezwał się głos: To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie! (Łk 9,34-35). W końcu ten sam "obłok zabrał" Jezusa sprzed oczu uczniów w dniu Wniebowstąpienia (Dz 1,9) i objawi Syna Człowieczego w chwale w dniu Jego Przyjścia.

4. Pieczęć - symbolem bliskim symbolowi namaszczenia. "Pieczęcią swą naznaczył Bóg" (J 6,27) Chrystusa i w Nim Ojciec naznacza swą "pieczęcią" także nas (2 Kor 1,22; Ef 1,13; 4,30) szczególnie w sakramentach chrztu, bierzmowania i kapłaństwa, które wyciskają niezatarty "charakter" i nie mogą być powtarzane.

5. Ręka. Wkładając ręce, Jezus leczy chorych i błogosławi dzieci. Apostołowie będą czynić to samo w Jego imię, a ponadto właśnie przez włożenie rąk Apostołów jest udzielany Duch Święty.

6. Palec. Jezus "palcem Bożym wyrzuca złe duchy" (Łk 11,20). Prawo Boże zostało napisane na kamiennych tablicach "palcem Bożym" (Wj 31,18), a "list Chrystusa" powierzony Apostołom jest napisany "Duchem Boga żywego nie na kamiennych tablicach, lecz na żywych tablicach serc" (2 Kor 3,3). Hymn Veni Creator Spiritus wzywa Ducha Świętego jako digitus paternae dexterae - "palec prawicy Ojca".

7. Gołębica. Na końcu potopu (którego symbolika odnosi się do chrztu) wypuszczona przez Noego gołębica powraca, niosąc w dziobie świeżą gałązkę z drzewa oliwnego na znak, że ziemia znowu nadaje się do zamieszkania. Gdy Chrystus wychodzi z wody po swoim chrzcie, zstępuje na Niego Duch Święty w postaci gołębicy i spoczywa na Nim .

 

TAJEMNICA TRÓJCY ŚWIĘTEJ

Wyznajemy jednego Boga w trzech Osobach: "Trójcę współistotną". Osoby Boskie nie dzielą między siebie jedynej Boskości, ale każda z nich jest całym Bogiem. Różnią się między sobą relacjami pochodzenia: Ojciec jest Tym, który rodzi; Syn Tym, który jest rodzony; Duch Święty Tym, który pochodzi od Obu.

Rzeczywiste rozróżnienie Osób Boskich - ponieważ nie dzieli jedności Bożej - polega jedynie na relacjach, w jakich pozostaje jedna z nich w stosunku do innych. W relacyjnych imionach Osób Boskich Ojciec jest odniesiony do Syna, Syn do Ojca, Duch Święty do Ojca i Syna. Jednocześnie Ojciec jest cały w Synu, cały w Duchu Świętym; Syn jest cały w Ojcu, cały w Duchu Świętym; Duch Święty jest cały w Ojcu, cały w Synu.

Bóg, posyłając swego Syna, posyła zawsze swego Ducha: Ich posłanie jest wspólne i nierozdzielne. Syn jest współistotny Ojcu to znaczy, że On jest w Nim i z Nim tym samym jedynym Bogiem. Duch Święty jest z Ojcem i Synem tym samym jedynym Bogiem. Osoby Boskie, nierozdzielne w tym, kim są, są także nierozdzielne w tym, co czynią. W jednym działaniu Bożym każda Osoba Boska ukazuje jednak to, co jest Jej własne w Trójcy, przede wszystkim w Boskich posłaniach wcielenia Syna i daru Duchu Świętego.

CZĘŚĆ MORALNO-DUSZPASTERSKA

Zgłębiając tajemnicę Trójcy Świętej można łatwiej zrozumieć słowa: Bóg jest miłością. Wpatrując się w tę relację miłości w Bogu łatwiej pojąć dlaczego my, ludzie, tak miłości pragniemy. Jesteśmy stworzeni na obraz i podobieństwo Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Dlatego tak dążymy do relacji z kimś, miłości, przyjaźni, akceptacji. Bóg uchylając nam rąbka tajemnicy o Sobie chciał przekazać prawdę: Moją istotną cechą jest Miłość.

Duch Święty działa w sercach osób, które wierzą w Jezusa, by kształtować w nich Boży charakter. On buduje w naszym życiu miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie (Ga 5,22-23), realizując to zadanie w taki sposób, którego nie moglibyśmy osiągnąć o własnych siłach. Bóg nie chce, byśmy samodzielnie usiłowali być kochający, cierpliwi i uprzejmi, ale pragnie, byśmy polegali na Nim, wierząc, że On sam ukształtuje w nas te cechy. Chrześcijanie są zatem wezwani, by chodzić w Duchu Świętym (Ga 5,25) i napełniać się Nim (Ef 5,18). Duch Święty wyposaża chrześcijan w moc do wykonywania służby, która powoduje duchowy wzrost (Rz 12; 1Kor 12; Ef 4).

Człowiek ochrzczony może stać się podmiotem potężnej działalności Ducha Świętego jeśli wzywa Bożej mocy w sakramentach i wsłuchuje się uważnie w Słowo Natchnione. Jest chodzącą świątynią Boga, o ile trwa w łasce uświęcającej. Jest „ubóstwiony", czyli pełen Boga, o ile ożywiają go sakramenty Kościoła, oświeca medytacja Słowa Bożego i potwierdza to świadectwo osobistego życia. Wielka jest więc godność chrześcijanina, której należy strzec przed świadomym i dobrowolnym przekroczeniem przykazania Bożego, czyli grzechem.

Nauczanie Kościoła wymienia tzw. grzechy przeciwko Duchowi Świętemu:

1. Grzeszyć licząc zuchwale na miłosierdzie Boże,

2. Rozpaczać albo wątpić w miłosierdzie Boże,

3. Sprzeciwiać się uznanej prawdzie chrześcijańskiej,

4. Zazdrościć bliźniemu łaski Bożej,

5. Mieć zatwardziałe serce wobec zbawiennych napomnień,

6. Aż do śmierci odkładać pokutę i nawrócenie.

W kontekście tych grzechów, które z racji trwania z uporem w złym wyborze uniemożliwiają Bogu wybawienie człowieka warto podziękować Duchowi Świętemu za wszystkie akty jego miłosierdzia względem nas, za Jego napomnienia i rady. Jednocześnie tak potrzebujemy prosić o to, aby Jego Boska Moc zamieszkała w naszych sercach. Przyjdź Duchu Święty!

 

MODLITWA O SIEDEM DARÓW DUCHA ŚWIĘTEGO

Duchu Przenajświętszy, racz mi udzielić daru mądrości, abym zawsze umiejętnie rozróżniał dobro od zła i nigdy dóbr tego świata nie przedkładał nad dobro wieczne.

Daj mi dar rozumu, abym poznał prawdy objawione na ile tylko jest to możliwe dla nieudolności ludzkiej; daj mi dar umiejętności, abym wszystko odnosił do Boga, a gardził marnościami tego świata.

Daj mi dar rady, abym ostrożnie postępował wśród niebezpieczeństw życia doczesnego i spełniał wolę Bożą; daj mi dar męstwa, abym przezwyciężał pokusy nieprzyjaciela i znosił prześladowania, na które mógłbym być wystawiony.

Daj mi dar pobożności, abym się rozmiłował w rozmyślaniu, w modlitwie i w tym wszystkim, co się odnosi do służby Bożej.

Daj mi dar bojaźni Bożej, abym bał się Ciebie obrazić jedynie dla miłości Twojej. Do tych wszystkich darów, o Duchu Święty dodaj mi dar pokuty, abym grzechy swoje opłakiwał.

Napełnij Duchu Święty serce moje Boską miłością i łaską wytrwania, abym żył po chrześcijańsku i umarł śmiercią świątobliwą. Amen.