Porcjunkula - z Asyżu do Dąbrowy

Jak to się stało, że duchowe serce franciszkanizmu - niewielka kapliczka Porcjunkuli z umbryjskiego Asyżu - znalazło swój żywy rezonans w Zagłębiu Dąbrowskim? Historia kultu Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej to opowieść o głębokiej wierze, duchowej ciągłości i sile Maryjnego wstawiennictwa, które od ponad stu lat gromadzi wiernych wokół bazyliki NMP Anielskiej.

Porcjunkula – duchowe centrum franciszkanizmu

Historia odpustu Porcjunkuli zaczyna się w XIII wieku u stóp Asyżu, w niewielkiej, niemal zrujnowanej kapliczce zwanej Santa Maria degli Angeli – Matki Bożej Anielskiej. To miejsce, które św. Franciszek z Asyżu odbudował własnymi rękami, stało się duchowym centrum franciszkanizmu. Kapliczka, nazwana Porcjunkula („mała cząstka”), była świadkiem jego najważniejszych decyzji, modlitw i – ostatecznie – śmierci.

W nocy z 1 na 2 sierpnia 1216 roku św. Franciszek – według przekazów hagiograficznych – miał wizję Chrystusa i Maryi, z którymi rozmawiał o potrzebie odnowy duchowej świata. Z pokorą poprosił Boga o coś niezwykłego: łaskę odpustu zupełnego dla każdego, kto w stanie łaski uświęcającej nawiedzi to miejsce i pomodli się z czystym sercem. Gdy Chrystus przyjął tę prośbę, Franciszek natychmiast udał się do papieża Honoriusza III, który – ku zdumieniu otoczenia – udzielił zgody. Z czasem papieże rozbudowali ten przywilej na wszystkie kościoły franciszkańskie, a później również inne świątynie maryjne na całym świecie.

Porcjunkula dociera do Zagłębia Dąbrowskiego

W 1897 roku do nowo utworzonej parafii w Dąbrowie Górniczej sprowadzono obraz Matki Bożej Anielskiej. Kult zaczął się natychmiast – z wdzięcznością i nadzieją. Dwa lata później, w 1899 roku, rozpoczęto budowę nowej świątyni, której patronką została  Najświętsza Maryja Panna Anielska – ta sama, której Franciszek zawierzył swoje dzieło w Asyżu.

W 1901 roku papież Leon XIII nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. W 1957 r. kard. Stefan Wyszyński ogłosił Maryję Anielską Patronką Dąbrowy Górniczej i Matką całego Zagłębia. Dziesięć lat później, w 1968 roku, figura Maryi została uroczyście ukoronowana papieskimi koronami przez Prymasa Wyszyńskiego oraz metropolitę krakowskiego kard. Karola Wojtyłę. Uroczystość koronacji była nie tylko wydarzeniem religijnym, ale i manifestacją tożsamości – duchowej i społecznej – mieszkańców regionu.

Dziś, każdego 2 sierpnia, w dniu liturgicznego wspomnienia Matki Bożej Anielskiej, do dąbrowskiego sanktuarium przybywają rzesze kobiet, dziewcząt i rodzin z całej diecezji sosnowieckiej. Diecezjalna pielgrzymka kobiet, połączona z odpustem Porcjunkuli, jest świadectwem, że „mała cząstka” z Asyżu zapuściła korzenie także wśród zagłębiowskich domów.

Matka Boża Anielska – duchowa moc i czułość Maryi

Jak wyjaśnia o. Robert Konik OFM, franciszkanin z Pilicy, Maryja wskazuje na Jezusa. „Maryja zawsze przypomina o Bożej obecności, zawsze pokazuje nam swojego Syna, bo Jej zależy na naszym szczęściu, a nie ma dla nas większego szczęścia i dobra poza Bogiem. Maryja uczy nas też odczytywać stałą Bożą obecność w świecie i robi to bardzo dyskretnie i łagodnie” – tłumaczy o. Konik.

Bezgranicznej ufności wobec Boga możemy uczyć się od Maryi, rozważając Jej czyny i słowa zapisane na kartach Ewangelii. „To, co Maryja robiła i powiedziała, jest dla nas ważną wskazówką na drodze dojrzewania emocjonalnego i duchowego. Tytuł Maryi ‘Matka Boża Anielska’ przypomina nam, że ma Ona wielką siłę i moc w przestrzeni duchowej, i że powinniśmy jak najczęściej z tej Jej siły i mocy korzystać. Im bardziej będziemy podobni duchowo do Maryi, tym będziemy mocniejsi” – zauważa o. Konik.

Porcjunkula – niepozorna kapliczka z umbryjskich wzgórz – stała się duchowym źródłem, które do dziś bije również w Dąbrowie Górniczej, umacniając wiernych za sprawą anielskiej czułości i potężnego wstawiennictwa Maryi.

Dominika Bem