Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego
W dniu 29 kwietnia w szczególny sposób upamiętniamy kapłanów, którzy byli ofiarami dwóch totalitaryzmów: nazizmu i komunizmu. Dzień ten został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 2002 roku. Data nawiązuje do rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau, który był szczególnym miejscem kaźni kapłanów.
Wśród nich są również kapłani związani z Zagłębiem. Właśnie w Dachau męczeńską śmierć ponieśli błogosławieni męczennicy; ks. Ludwik Roch Gietyngier, który urodził się 16 sierpnia 1904 r. w Żarkach oraz ks. Maksymilian Binkiewicz, który urodził się w 1908 r. we wsi Żarnowiec (powiat zawierciański). Obydwaj pracowali na terenie Zagłębia, w granicach dzisiejszej diecezji sosnowieckiej. Ks. Gietyngier po otrzymaniu święceń kapłańskich został wikariuszem w parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Strzemieszycach, a w latach trzydziestych przez pięć lat pracował jako prefekt w parafii pw. Świętej Trójcy w Będzinie. Ks. Binkiewicz natomiast decyzją biskupa częstochowskiego Teodora Kubiny od 7 czerwca 1933 r. pracował jako prefekt w kilku gimnazjach Sosnowca – żeńskim im. Emilii Plater, w męskim im. Bolesława Prusa, w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim P. Rzadkiewiczowej i w Państwowej Szkole Zawodowej. Obydwaj zginęli śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Dachau. Ks. Ludwik Roch Gietyngier został zamordowany 30 listopada 1941 r., ks. Maksymilian Binkiewicz zmarł po ciężkim pobiciu 24 lipca 1942 r. Obydwaj zostali beatyfikowani przez Ojca Świętego Jana Pawła 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.
Oprócz tych dwóch kapłanów diecezjalnych do grona 108 błogosławionych męczenników polskich z czasów II wojny światowej został zaliczony, związany z miastem Pilicą i istniejącym tam klasztorem Zakonu Braci Mniejszych – Franciszkanów Reformatów, o. Narcyz Turchan. Urodził się 19 września 1879 r. w Biskupicach koło Wieliczki. W latach 1924-1930 pełnił posługę gwardiana pilickiego klasztoru. W 1940 r. gestapo kilkakrotnie aresztowało o. Narcyza, by ostatecznie 30 października 1941 r. zesłać go do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie 19 marca 1942 r. poniósł śmierć męczeńską. W poczet błogosławionych został zaliczony przez Ojca Świętego Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.
Księża z naszej diecezji ginęli nie tylko w Dachau. We franciszkańskim Klasztorze Niepokalanego Poczęcia NMP w Harmężach znajduje się tablica upamiętniająca kapłanów i osoby zakonne ofiary KL Auschwitz-Birkenau. Wśród 149 wymienionych tam osób duchownych znalazł się również ks. Stefan Szmal, który urodził się w Sosnowcu przy ul. Żytniej 20.
Po niemieckim i rosyjskim najeździe na Rzeczpospolitą w wrześniu 1939 i rozpoczęciu II wojny światowej, po rozpoczęciu okupacji niemieckiej, znalazł się w stronach rodzinnych, które zostały przez okupanta niemieckiego włączone bezpośrednio do Niemiec. Po ukończeniu studiów teologicznych na tajnych kompletach na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, został skierowany do parafii w Myszkowie, gdzie został wikarym.
Był zaangażowany w działalności konspiracyjnych organizacji polskich. Aresztowany przez Niemców w 1941, wraz z posługującym w Myszkowie zakonnikiem Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny MSF i organistą parafii Myszków. Przetrzymywany w areszcie w Lublińcu, był torturowany.
W dniu 6 grudnia 1941r. został przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Tam zapędzony do ciężkiej pracy, dostał zapalenia płuc. Zginął z głodu. Według wystawionego przez Niemców aktu zgonu przyczyną zgonu było: niem. „Kachexie bei Darmkatarrh” (pl. „Kacheksja (wyniszczenie organizmu) przy katarze/nieżycie jelit”).
Piotr Dudała
